Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao những quảng cáo bạn vừa xem lại liên tục xuất hiện khi bạn lướt web? Hay làm thế nào mà trang web yêu thích của bạn lại nhớ được thông tin đăng nhập mỗi khi bạn truy cập? Câu trả lời nằm ở Cookie – một khái niệm tưởng chừng đơn giản nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong trải nghiệm duyệt web hàng ngày của chúng ta. Bài viết này sẽ đi sâu vào cookie là gì, cách chúng hoạt động, các loại cookie phổ biến và quan trọng nhất là cách bạn có thể quản lý chúng để bảo vệ quyền riêng tư của mình. Hãy cùng WiWeb khám phá thế giới cookie và trang bị cho mình những kiến thức cần thiết để làm chủ trải nghiệm trực tuyến!
Cookie là gì? Định nghĩa và giải thích dễ hiểu
Hãy tưởng tượng cookie giống như một mẩu giấy nhỏ mà website ‘nhét’ vào trình duyệt của bạn. Khi bạn truy cập một trang web, server (máy chủ) của trang web đó có thể gửi một hoặc nhiều cookie đến trình duyệt của bạn. Sau đó, mỗi khi bạn quay lại trang web đó, trình duyệt sẽ gửi lại những mẩu giấy cookie này cho server. Nhờ đó, website có thể ‘nhận ra’ bạn, ghi nhớ các tùy chọn của bạn (ví dụ: ngôn ngữ, giỏ hàng, thông tin đăng nhập) và cung cấp trải nghiệm cá nhân hóa hơn.
Cookie (còn gọi là HTTP cookie, web cookie hoặc browser cookie) là một đoạn văn bản nhỏ được lưu trữ trên máy tính của người dùng bởi trình duyệt web. Cookie được thiết kế để cho phép các trang web ghi nhớ thông tin về người dùng, chẳng hạn như mật khẩu, tùy chọn và nội dung giỏ hàng.
Để dễ hình dung hơn, hãy nghĩ về lần đầu tiên bạn ghé thăm một cửa hàng trực tuyến. Bạn chọn một vài món đồ cho vào giỏ hàng, nhưng chưa quyết định mua ngay. Khi bạn quay lại trang web đó vào ngày hôm sau, giỏ hàng của bạn vẫn còn nguyên những món đồ bạn đã chọn. Đó là nhờ cookie đã ghi nhớ thông tin này và ‘nhắc’ cho website biết bạn là ai và bạn đã làm gì trước đó.
Ví dụ cụ thể: Khi bạn đăng nhập vào Facebook, một cookie sẽ được tạo ra để ghi nhớ thông tin đăng nhập của bạn. Lần sau khi bạn mở Facebook, bạn sẽ không cần phải nhập lại tên đăng nhập và mật khẩu vì trình duyệt đã tự động gửi cookie đến server của Facebook.
Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về cách WiWeb có thể giúp bạn xây dựng một website chuyên nghiệp và thân thiện với người dùng, hãy truy cập trang dịch vụ thiết kế website của chúng tôi.

Cách thức Cookie hoạt động trên trình duyệt web
Quá trình cookie hoạt động khá đơn giản, bao gồm các bước sau:
- Người dùng truy cập trang web: Khi bạn nhập địa chỉ website vào trình duyệt và nhấn Enter, trình duyệt sẽ gửi yêu cầu (HTTP request) đến server của trang web đó.
- Server gửi cookie (nếu có): Server xử lý yêu cầu và gửi lại phản hồi (HTTP response) cho trình duyệt. Trong phản hồi này, server có thể kèm theo một hoặc nhiều cookie.
- Trình duyệt lưu trữ cookie: Trình duyệt nhận được cookie và lưu trữ chúng trên máy tính của bạn. Các cookie này thường được lưu trữ trong một thư mục đặc biệt dành cho cookie.
- Trình duyệt gửi cookie khi truy cập lại: Khi bạn quay lại trang web đó vào lần sau, trình duyệt sẽ tự động gửi lại tất cả các cookie liên quan đến trang web đó cho server. Điều này cho phép server nhận ra bạn và cung cấp trải nghiệm cá nhân hóa.
Ví dụ minh họa:
- Bạn truy cập website bán giày A. Website A gửi một cookie có chứa thông tin về kích cỡ giày bạn đã chọn.
- Cookie được lưu trữ trên trình duyệt của bạn.
- Lần sau khi bạn truy cập website A, trình duyệt sẽ gửi cookie này trở lại server của website A.
- Website A sử dụng thông tin trong cookie để hiển thị các mẫu giày phù hợp với kích cỡ của bạn.
Hiểu rõ cách thức cookie hoạt động sẽ giúp bạn dễ dàng hơn trong việc quản lý và kiểm soát chúng. Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp quản lý cookie hiệu quả cho website của mình, hãy liên hệ với WiWeb để được tư vấn.

Các loại Cookie phổ biến (Phân loại theo chức năng)
Cookie có thể được phân loại theo nhiều cách khác nhau, nhưng cách phổ biến nhất là phân loại theo chức năng:
- Cookie cần thiết (Essential Cookies): Đây là những cookie không thể thiếu để website hoạt động bình thường. Chúng cho phép bạn di chuyển trên website, sử dụng các tính năng cơ bản như giỏ hàng, đăng nhập tài khoản. Nếu không có những cookie này, một số chức năng của website có thể không hoạt động.
- Cookie hiệu suất (Performance Cookies): Loại cookie này thu thập thông tin về cách bạn sử dụng website, ví dụ như trang nào bạn truy cập nhiều nhất, bạn gặp lỗi gì khi sử dụng website. Thông tin này được sử dụng để cải thiện hiệu suất và trải nghiệm người dùng trên website. Ví dụ: Google Analytics sử dụng cookie hiệu suất để theo dõi lưu lượng truy cập và hành vi người dùng trên website.
- Cookie chức năng (Functionality Cookies): Cookie chức năng cho phép website ghi nhớ các tùy chọn của bạn (ví dụ: ngôn ngữ, khu vực, kích cỡ chữ) và cung cấp trải nghiệm cá nhân hóa hơn. Ví dụ: một website có thể sử dụng cookie chức năng để hiển thị nội dung bằng ngôn ngữ bạn đã chọn.
- Cookie quảng cáo (Advertising Cookies): Đây là loại cookie được sử dụng để hiển thị quảng cáo phù hợp với sở thích của bạn. Chúng theo dõi thói quen duyệt web của bạn và sử dụng thông tin này để hiển thị quảng cáo được nhắm mục tiêu. Cookie quảng cáo thường được sử dụng bởi các mạng quảng cáo của bên thứ ba.
Bảng so sánh các loại cookie theo chức năng:
Loại Cookie | Chức năng | Ví dụ |
Cookie cần thiết | Cho phép website hoạt động bình thường, sử dụng các tính năng cơ bản | Cookie giỏ hàng, cookie đăng nhập |
Cookie hiệu suất | Thu thập thông tin về cách người dùng sử dụng website, cải thiện hiệu suất website | Google Analytics |
Cookie chức năng | Ghi nhớ tùy chọn của người dùng, cung cấp trải nghiệm cá nhân hóa | Cookie ngôn ngữ, cookie khu vực |
Cookie quảng cáo | Hiển thị quảng cáo phù hợp với sở thích của người dùng, theo dõi thói quen duyệt web | Quảng cáo được nhắm mục tiêu trên Facebook, Google Ads |
Hiểu rõ các loại cookie khác nhau sẽ giúp bạn đưa ra quyết định thông minh hơn khi quản lý chúng. Nếu bạn muốn đảm bảo website của mình tuân thủ các quy định về cookie và bảo vệ quyền riêng tư của người dùng, WiWeb có thể cung cấp các giải pháp cookie policy chuyên nghiệp.

Phân loại cookie theo nguồn gốc
Ngoài việc phân loại theo chức năng, cookie còn có thể được phân loại theo nguồn gốc:
- First-party cookie (Cookie của bên thứ nhất): Đây là những cookie được tạo ra bởi chính trang web mà bạn đang truy cập. Chúng thường được sử dụng để ghi nhớ thông tin đăng nhập, tùy chọn ngôn ngữ, giỏ hàng và các thông tin khác liên quan đến trải nghiệm của bạn trên trang web đó. First-party cookie thường được coi là an toàn hơn third-party cookie vì chúng chỉ được sử dụng bởi trang web mà bạn tin tưởng.
- Third-party cookie (Cookie của bên thứ ba): Đây là những cookie được tạo ra bởi một miền khác với trang web mà bạn đang truy cập. Chúng thường được sử dụng bởi các mạng quảng cáo để theo dõi thói quen duyệt web của bạn trên nhiều trang web khác nhau và hiển thị quảng cáo được nhắm mục tiêu. Third-party cookie thường gây ra nhiều lo ngại về quyền riêng tư vì chúng có thể được sử dụng để thu thập thông tin cá nhân của bạn mà bạn không hề hay biết.
Ví dụ:
- Bạn truy cập website A. Website A tạo ra một first-party cookie để ghi nhớ thông tin đăng nhập của bạn.
- Website A sử dụng một dịch vụ quảng cáo của bên thứ ba B. Bên thứ ba B tạo ra một third-party cookie để theo dõi hoạt động của bạn trên website A và các website khác sử dụng dịch vụ của B.
So sánh First-party cookie và Third-party cookie:
Tính năng | First-party cookie | Third-party cookie |
Nguồn gốc | Được tạo ra bởi chính trang web bạn đang truy cập | Được tạo ra bởi một miền khác với trang web bạn đang truy cập |
Mục đích | Ghi nhớ thông tin đăng nhập, tùy chọn ngôn ngữ, giỏ hàng, cải thiện trải nghiệm người dùng trên trang web đó | Theo dõi thói quen duyệt web, hiển thị quảng cáo được nhắm mục tiêu trên nhiều trang web khác nhau |
Quyền riêng tư | Thường được coi là an toàn hơn vì chỉ được sử dụng bởi trang web bạn tin tưởng | Gây ra nhiều lo ngại về quyền riêng tư vì có thể được sử dụng để thu thập thông tin cá nhân mà bạn không hề hay biết |
Việc hiểu rõ sự khác biệt giữa first-party cookie và third-party cookie sẽ giúp bạn kiểm soát tốt hơn quyền riêng tư của mình khi duyệt web. Nếu bạn muốn xây dựng một website thân thiện với người dùng và tuân thủ các quy định về quyền riêng tư, hãy tham khảo dịch vụ thiết kế website chuẩn SEO của WiWeb.

Lợi ích và tác hại của việc sử dụng Cookie
Cookie mang lại nhiều lợi ích cho cả người dùng và chủ sở hữu website, nhưng cũng tiềm ẩn một số tác hại nhất định.
Lợi ích của việc sử dụng cookie:
- Cải thiện trải nghiệm người dùng: Cookie giúp website ghi nhớ thông tin đăng nhập, tùy chọn ngôn ngữ, giỏ hàng và các thông tin khác, giúp bạn không cần phải nhập lại thông tin mỗi khi truy cập. Điều này giúp tiết kiệm thời gian và tạo ra trải nghiệm duyệt web mượt mà hơn.
- Cá nhân hóa nội dung: Cookie cho phép website hiển thị nội dung phù hợp với sở thích của bạn, ví dụ như hiển thị các sản phẩm bạn quan tâm, các bài viết bạn có thể thích. Điều này giúp bạn dễ dàng tìm thấy những gì mình cần và khám phá những điều mới mẻ.
- Hỗ trợ chức năng website: Cookie cần thiết giúp website hoạt động bình thường, ví dụ như cho phép bạn thêm sản phẩm vào giỏ hàng, đăng nhập tài khoản, thanh toán trực tuyến.
- Thu thập thông tin phân tích: Cookie hiệu suất giúp chủ sở hữu website thu thập thông tin về cách người dùng sử dụng website, từ đó cải thiện hiệu suất và trải nghiệm người dùng.
Tác hại của việc sử dụng cookie:
- Xâm phạm quyền riêng tư: Third-party cookie có thể được sử dụng để theo dõi thói quen duyệt web của bạn trên nhiều trang web khác nhau và thu thập thông tin cá nhân của bạn mà bạn không hề hay biết. Thông tin này có thể được sử dụng để hiển thị quảng cáo được nhắm mục tiêu, hoặc thậm chí bán cho các bên thứ ba.
- Gây khó chịu: Việc liên tục nhìn thấy các quảng cáo được nhắm mục tiêu có thể gây khó chịu cho một số người dùng.
- Chiếm dung lượng lưu trữ: Cookie được lưu trữ trên máy tính của bạn, và nếu bạn truy cập nhiều website, số lượng cookie có thể tăng lên đáng kể, chiếm dụng dung lượng lưu trữ.
- Rủi ro bảo mật: Cookie có thể bị đánh cắp hoặc giả mạo, gây ra rủi ro bảo mật cho thông tin cá nhân của bạn.
Để giảm thiểu tác hại của cookie, bạn nên thường xuyên xóa cookie, chặn third-party cookie và sử dụng các công cụ bảo vệ quyền riêng tư. Bạn có thể tìm hiểu thêm về cách quản lý cookie trong các phần tiếp theo của bài viết này.

Cách quản lý Cookie: Xóa, chặn và cho phép Cookie
Việc quản lý cookie là rất quan trọng để bảo vệ quyền riêng tư của bạn khi duyệt web. Dưới đây là một số cách bạn có thể quản lý cookie trên trình duyệt của mình:
- Xóa cookie:
- Xóa cookie thủ công: Hầu hết các trình duyệt đều cho phép bạn xóa cookie thủ công. Bạn có thể tìm thấy tùy chọn này trong phần cài đặt của trình duyệt, thường nằm trong mục ‘Lịch sử’ hoặc ‘Quyền riêng tư’. Bạn có thể chọn xóa tất cả cookie, hoặc chỉ xóa cookie của một số trang web cụ thể.
- Sử dụng phần mềm dọn dẹp: Có rất nhiều phần mềm dọn dẹp hệ thống miễn phí hoặc trả phí có thể giúp bạn xóa cookie, lịch sử duyệt web và các tập tin tạm thời khác.
- Chặn cookie:
- Chặn third-party cookie: Hầu hết các trình duyệt đều cho phép bạn chặn third-party cookie. Điều này sẽ ngăn các mạng quảng cáo theo dõi thói quen duyệt web của bạn trên nhiều trang web khác nhau. Bạn có thể tìm thấy tùy chọn này trong phần cài đặt quyền riêng tư của trình duyệt.
- Chặn tất cả cookie: Bạn cũng có thể chặn tất cả cookie, nhưng điều này có thể khiến một số website không hoạt động bình thường.
- Cho phép cookie:
- Cho phép cookie từ các trang web tin cậy: Nếu bạn muốn cho phép cookie từ một số trang web cụ thể, bạn có thể thêm chúng vào danh sách ‘Cho phép’ trong phần cài đặt cookie của trình duyệt.
- Sử dụng tiện ích mở rộng quản lý cookie: Có rất nhiều tiện ích mở rộng (extensions) cho trình duyệt cho phép bạn quản lý cookie một cách dễ dàng và hiệu quả hơn. Ví dụ: bạn có thể sử dụng tiện ích mở rộng để xem thông tin chi tiết về từng cookie, chặn cookie theo tên miền, hoặc tự động xóa cookie sau một khoảng thời gian nhất định.
Hướng dẫn xóa cookie trên một số trình duyệt phổ biến:
- Google Chrome: Truy cập
chrome://settings/clearBrowserData
hoặc vào Cài đặt > Quyền riêng tư và bảo mật > Xóa dữ liệu duyệt web. - Mozilla Firefox: Truy cập
about:preferences#privacy
hoặc vào Tùy chọn > Quyền riêng tư & Bảo mật > Cookie và Dữ liệu trang web. - Microsoft Edge: Truy cập
edge://settings/clearBrowserData
hoặc vào Cài đặt > Quyền riêng tư, tìm kiếm và dịch vụ > Chọn nội dung cần xóa.
Bằng cách quản lý cookie một cách chủ động, bạn có thể kiểm soát tốt hơn quyền riêng tư của mình và cải thiện trải nghiệm duyệt web. Nếu bạn cần một website có chức năng quản lý cookie thân thiện và dễ sử dụng, hãy liên hệ với WiWeb để được tư vấn.

Cookie và vấn đề bảo mật, quyền riêng tư
Cookie đóng vai trò quan trọng trong việc thu thập thông tin người dùng, và điều này đặt ra nhiều câu hỏi về bảo mật và quyền riêng tư. Một trong những mối quan tâm lớn nhất là việc sử dụng third-party cookie để theo dõi thói quen duyệt web của người dùng trên nhiều trang web khác nhau.
Các quy định về quyền riêng tư liên quan đến cookie:
- GDPR (Quy định chung về bảo vệ dữ liệu) của Liên minh châu Âu: GDPR yêu cầu các trang web phải có được sự đồng ý rõ ràng của người dùng trước khi thu thập và sử dụng cookie. Người dùng cũng có quyền truy cập, chỉnh sửa và xóa thông tin cá nhân của họ. Trang web phải có cookie policy rõ ràng và dễ hiểu.
- CCPA (Đạo luật bảo vệ quyền riêng tư của người tiêu dùng California) của Hoa Kỳ: CCPA trao cho người tiêu dùng California quyền kiểm soát thông tin cá nhân của họ, bao gồm cả thông tin được thu thập thông qua cookie. Người tiêu dùng có quyền biết thông tin nào được thu thập, yêu cầu xóa thông tin và từ chối việc bán thông tin cá nhân của họ.
Các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư của bạn:
- Đọc kỹ chính sách quyền riêng tư (Privacy Policy) và cookie policy của các trang web bạn truy cập: Điều này sẽ giúp bạn hiểu rõ thông tin nào được thu thập, cách thông tin được sử dụng và quyền của bạn đối với thông tin đó.
- Sử dụng trình duyệt web có tính năng bảo vệ quyền riêng tư: Một số trình duyệt web có các tính năng tích hợp để chặn third-party cookie, ngăn chặn theo dõi và bảo vệ quyền riêng tư của bạn.
- Sử dụng VPN (mạng riêng ảo): VPN có thể giúp bạn che giấu địa chỉ IP của mình và bảo vệ quyền riêng tư của bạn khi duyệt web.
- Sử dụng các công cụ bảo vệ quyền riêng tư: Có rất nhiều công cụ bảo vệ quyền riêng tư có thể giúp bạn quản lý cookie, chặn quảng cáo theo dõi và bảo vệ thông tin cá nhân của bạn.
Lưu ý quan trọng: Ngay cả khi bạn đã thực hiện các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư, vẫn có thể có những rủi ro nhất định liên quan đến cookie. Hãy luôn cảnh giác và cẩn thận khi chia sẻ thông tin cá nhân của bạn trực tuyến. Nếu bạn đang tìm kiếm một đối tác thiết kế website có kinh nghiệm trong việc tuân thủ các quy định về quyền riêng tư, WiWeb sẵn sàng hỗ trợ bạn.

Cookie có phải là Virus không?
Đây là một câu hỏi thường gặp, và câu trả lời là KHÔNG. Cookie không phải là virus. Virus là một loại phần mềm độc hại có thể tự sao chép và lây lan sang các máy tính khác. Cookie chỉ là những đoạn văn bản nhỏ được lưu trữ trên máy tính của bạn và không thể tự thực thi hoặc lây lan.
Tuy nhiên, cookie có thể được sử dụng để theo dõi thói quen duyệt web của bạn và thu thập thông tin cá nhân của bạn, và thông tin này có thể bị sử dụng cho mục đích xấu. Ví dụ, hacker có thể đánh cắp cookie của bạn để truy cập vào tài khoản trực tuyến của bạn, hoặc sử dụng thông tin trong cookie để gửi email lừa đảo hoặc hiển thị quảng cáo độc hại.
Sự khác biệt giữa Cookie và Virus:
Tính năng | Cookie | Virus |
Bản chất | Đoạn văn bản nhỏ được lưu trữ trên máy tính | Phần mềm độc hại có thể tự sao chép và lây lan |
Khả năng lây lan | Không thể tự lây lan | Có thể tự lây lan sang các máy tính khác |
Mục đích | Ghi nhớ thông tin, cải thiện trải nghiệm người dùng, theo dõi thói quen duyệt web | Gây hại cho hệ thống, đánh cắp thông tin, phá hoại dữ liệu |
Mức độ nguy hiểm | Có thể gây xâm phạm quyền riêng tư, nhưng không gây hại trực tiếp cho hệ thống | Nguy hiểm, có thể gây mất dữ liệu, làm hỏng hệ thống |
Mặc dù cookie không phải là virus, bạn vẫn nên cẩn thận khi sử dụng internet và thực hiện các biện pháp bảo mật để bảo vệ thông tin cá nhân của bạn. Nếu bạn nghi ngờ máy tính của mình bị nhiễm virus, hãy sử dụng phần mềm diệt virus để quét và loại bỏ virus. Đừng quên rằng một cookie policy rõ ràng và minh bạch là một phần quan trọng của một website đáng tin cậy. Liên hệ với WiWeb nếu bạn cần hỗ trợ về cookie policy hoặc bất kỳ vấn đề nào liên quan đến thiết kế website.

Tương lai của Cookie: Các giải pháp thay thế
Với những lo ngại ngày càng tăng về quyền riêng tư, tương lai của cookie đang trở nên không chắc chắn. Nhiều trình duyệt web đang dần loại bỏ hoặc hạn chế sử dụng third-party cookie, và các nhà quảng cáo đang tìm kiếm các giải pháp thay thế.
Một số giải pháp thay thế cho cookie:
- Fingerprinting: Fingerprinting là một kỹ thuật thu thập thông tin về trình duyệt và hệ điều hành của bạn để tạo ra một ‘dấu vân tay’ duy nhất. Dấu vân tay này có thể được sử dụng để theo dõi bạn trên các trang web khác nhau, ngay cả khi bạn đã chặn cookie. Tuy nhiên, fingerprinting cũng gây ra nhiều lo ngại về quyền riêng tư vì nó khó bị phát hiện và chặn.
- Local Storage: Local storage là một công nghệ cho phép các trang web lưu trữ dữ liệu trên máy tính của bạn tương tự như cookie, nhưng với dung lượng lớn hơn và khả năng bảo mật tốt hơn. Local storage có thể được sử dụng để thay thế cookie trong một số trường hợp, nhưng nó cũng có thể bị sử dụng để theo dõi người dùng.
- Server-side tracking: Server-side tracking là một kỹ thuật theo dõi người dùng bằng cách thu thập dữ liệu trực tiếp trên server của trang web, thay vì sử dụng cookie trên trình duyệt của người dùng. Server-side tracking có thể giúp giảm thiểu các vấn đề về quyền riêng tư liên quan đến cookie, nhưng nó cũng đòi hỏi các trang web phải có trách nhiệm hơn trong việc bảo vệ dữ liệu người dùng.
- Privacy-preserving advertising: Đây là một tập hợp các công nghệ quảng cáo được thiết kế để bảo vệ quyền riêng tư của người dùng. Ví dụ, Google đang phát triển một công nghệ gọi là Privacy Sandbox cho phép các nhà quảng cáo hiển thị quảng cáo được nhắm mục tiêu mà không cần theo dõi người dùng trên các trang web khác nhau.
Bảng so sánh các giải pháp thay thế cho Cookie:
Giải pháp | Ưu điểm | Nhược điểm |
Fingerprinting | Khó bị phát hiện và chặn, có thể theo dõi người dùng ngay cả khi đã chặn cookie | Gây ra nhiều lo ngại về quyền riêng tư, khó kiểm soát |
Local Storage | Dung lượng lớn hơn, khả năng bảo mật tốt hơn | Vẫn có thể bị sử dụng để theo dõi người dùng |
Server-side tracking | Giảm thiểu các vấn đề về quyền riêng tư liên quan đến cookie | Đòi hỏi trách nhiệm cao hơn trong việc bảo vệ dữ liệu người dùng |
Privacy-preserving ad | Bảo vệ quyền riêng tư của người dùng, cho phép hiển thị quảng cáo được nhắm mục tiêu mà không cần theo dõi người dùng | Vẫn đang trong giai đoạn phát triển, hiệu quả chưa được chứng minh hoàn toàn |
Tương lai của cookie vẫn còn nhiều điều chưa chắc chắn, nhưng rõ ràng là quyền riêng tư của người dùng sẽ ngày càng được coi trọng hơn. Nếu bạn muốn đảm bảo website của mình luôn tuân thủ các quy định về quyền riêng tư và bảo vệ dữ liệu người dùng, WiWeb có thể cung cấp các giải pháp cookie policy và thiết kế website phù hợp.
